OSI Referans Modeli katmanları

 

OSI Nedir ?

OSI yani Open Systems Interconnection (açık sistem arabağlantısı) adındanda anlaşıldığı gibi bir ara bağlantı birimidir.

Her Anakart üreticisinin kendi protokülüne yazdığını ve bu protokole göre üretim yaptığını yaptığını düşünün. Başka bir RAM reticisininde kendi protokolüne göre ön bellek ürettiğini düşünün. Bu iki bileşen arasında nasıl bir iletişim olacak? Her iki donanımda benim dediğim olacak diye baskınlık sağlamak isteyecek, sonuç olarak bir ilişki kurulamayacak. Sırf bu anlaşmazlıklar için API sistemleri çıktı mesela. PHP web programlama dili kendi mantığıyla bir web site tasarlar, javascript kendi yapısına göre. Peki bunlar arasında iletişim nasıl olacak ? Evet! API (xml,json vs.)hizmetleriyle. Bu platform bağımsız uygulamalar sayesinde international bir yapı oluşuyor ve isteyen kullanabiliyor. Buda büyük kolaylık. İşte ta olarak örneklerde anlattığım gibi ağlar içinde bu durum söz konusu.  OSI öncesindeki dönemde, yalnızca bilgisayar donanımı üreten kuruluşlara özgü ağlar vardı. Bu ağların özellikleri, çoğunlukla yalnızca o üreticinin donanımının bağlanmasına izin verecek biçimde tanımlanmıştı. Onlardan ayrı olarak OSI, çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör etkinliği olarak ortaya çıkmıştır. Kabaca şunu diyebiliriz ki, ortada bir kural ve artık tüm bilgisayar donanımı üreticileri bu kurala göre hareket etmek zorunda. Dolayısıyla farklı ağ karmaşasıda ortadan kalmış bulunmakta.

OSI Model Resim 1

Resim 1’de de göründüğü gibi belirli

Kurallarla gelen bir veri yine belirli kurallarla geldiği yoldan hiç sapmadan alıcısına ulaşıyor. İşte cümlede belirttiğim gibi yine geldiği yolla birebir aynı şekilde alıcıya ulaşması OSI modeli sayesinde gerçekleşiyor.

OSI modeli 7 katmana ayrılmıştır

OSI Model Resim 2

1. Physical (Fiziksel Katman)
2. Data Link (Veri Bağlantı Katmanı)
3. Network (Ağ Katmanı)
4. Transport (Taşıma Katmanı)
5. Session (Oturum Katmanı)
6. Presentation (Sunu Katmanı)
7. Application (Uygulama Katmanı)

 

Katmanlar Arası İlişki

Herbir katmanın görevi bir üst katmana servis sağlamaktır. İki bilgisayar arasındaki iletişimde katmanlar sırasıyla iletişim kurarlar; eş düzeydeki katmanlar aslında doğrudan iletişim kurmazlar ancak aralarında sanal bir iletişim oluşur.

İki Bilgisayar Arasındaki Katmanlar, Gerçek ve Sanal İletişim Arasındaki İlişki

OSI Model Resim 3

Gelin beraber verinin katmanlar arasında nasıl iletildiğini, iletilirken başına ne geldiğine bakalım.

Gelen Dataya veri diyelim. Veri halindeki bilgi taşıma katmanında Segmentlere ayrılır. Bu sayede alıcı, makinesinde tekrar birleştirirken doğru şekilde sıraya alınmış olur. Segment olarak gelen veri ağ katmanında adres bilgisine sahip olur. Böylece segmentler paket haline getirilir. Ver-.bağlantı katmanında MAC adresleride eklenerek Frame yapısı oluşur. Son aşamadaysa frameler bit dizisine dönüştürülür ve iletime hazır hale gelir.

Verinin iletimi üst katmandan alt katmana doğru olur. Verinin kablo ile iletimi fiziksel katman tarafından gerçekleştirilir. Diğer bilgisayarda ise önce fiziksel katman ile karşılanan veri üst katmanlara doğru hareket eder.

OSI Model Resim 4

OSI Model Resim 5

Katmanlar

 

Fiziksel Katman

Kendisi ilk katmanımız olur. Temel işevi ise,

• Elektrik sinyalleri, ışık sinyalleri, radyo vb. sinyallerden sorumludur.
• OSI modelindeki donanım katıdır.
• Repeater cihazları, hub*, kablolar, ethernet bu katman üzerinde çalışır
• RS232, ATM, FDDI, gibi protokoller bu katmanda çalışır.

Veri Bağlantısı katmanı

Fiziksel katmana erişmek, eriştikten sonra kullanmak için gerekli kuralları belirler. Bu katmanda Ethernet ya da Token Ring olarak bilinen erişim yöntemleri çalışır. Bu yöntemlerle kendi protokolüne uygun olarak çalışır. Bu katmanda datalar aynı zamanda ters bir şekilde ağ katmanından fiziksel katmana gönderilir. Datalar belirlli packageslara bölünür. Bu packageslara frame denir. Frameler  verileri belli bir kontrol içinde göndermeyi sağlayan paketlerdir.

Veri bağlantısı katmanı iki alt bölüme ayrılır:

– Media Access Control (MAC)
– Logical Link Control (LLC)

Ağ Katmanı

Data, farklı bir ağa gönderileceği koşulunda, yönlendiricilerin kullanacağı bilgilerin belilendiği ve paketlendiği katmandır.

Ağ katmanında iki istasyon arasında en ekonomik yoldan verinin iletimi kontrol edilir. Bu katman sayesinde verinin yönlendiriciler (router) aracılığıyla yönlendirilmesi sağlanır.
Ağ aşamasında mesajlar adreslenir ayrıca mantıksal adresler fiziksel adreslere çevirilir. Bu aşamada ağ trafiği, yönlendirme gibi işlemler de yapılır.
IP protokolü bu katmanda çalışır.

Taşıma Katmanı

Bu katmanda üst katmanların gönderdiği datayı network package boyutunda parçalar.  TCP, UDP, SPX protokolleri bu katmanda çalışır. Bu protokoller hata kontrolü gibi görevleri de yerine getirir. Veriler segment haline getirilir.

Taşıma katmanı üst katmanlara taşıma servisi sağlar ayrıca ağın servis kalitesini artırır (QoS – Quality of Service).

Taşıma katmanı verinin uçtan uca iletimini sağlar.

Oturum Katmanı

Bu katmanda adından da anlaşılacağı gibi iki bilgisayar arasında  bağlantıyı yapıp, kullanılıp bitince bağlantının kesilmesini sağlar. Yine birden fazla donanımla aynı anda iletişim halinde olduğunda iletişimi doğru kişiye yapar. NetBIOS, RPC, Named Pipes ve Sockets gibi protokoller bu katmanda çalışır.

 

 Sunuş Katmanı

Bu katmanın em mühim görevi gelen veriyi karşı bilgisayarda doğru,anlaşılır ve kesintisiz bir şekilde çevrilmesidir. Asıl bu katman sayesinde farklı programların birbirlerinin verisini kullanması mümkün olur.

Sunum katmanı uygulama katmanına verileri yollar daha sonra bu katmanda verinin yapısı, biçimi ile ilgili düzenlemeler yapılır, verinin formatı belirlenir. Ayrıca verinin şifrelenmesi, açılması, sıkıştırılması da bu katmanda yapılır.
GIF, JPEG, TIFF, EBCDIC, ASCII vb. bu katmanda çalışır.

Son Katman – Uygulama Katmanı

Bu katman sayesinde bilgisayar uygulaması ve ağ arasında iletişim kurulur. Aynı dilden konuşurlar yani. Esasında her biri iki dil bilir. Ama bir ortak dilleri vardır. Bu ortak dil sayesinde konuşur tercüme eder yola devam ederler.

Uygulama katmanı ağ servisini kullanacak olan programdır. Bu katman kullanıcıların gereksinimini karşılar. SSH, telnet, FTP, TFTP, SMTP, SNMP, HTTP, DNS protokolleri ve tarayıcılar bu katmanda çalışır. Ek olarak DB veya maillerde bu katman sayesinde haberleşir.

 

 

Referanslar

https://www.beyaz.net/tr/network/makaleler/osi_referans_modeli_ve_katmanli_iletisim_hiyerarsik_ag_modeli.html

http://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/osi-katmanlar%C4%B1

http://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/osi-katmanlar%C4%B1

https://medium.com/bili%C5%9Fim-hareketi/osi-modeli-ve-7-katman-7c3bb467798c

https://www.teknologweb.com/osi-katmanlari-ve-osi-modeli-nedir

https://e-bergi.com/y/osi-referans-modeli/

https://www.beyaz.net/tr/network/makaleler/osi_referans_modeli_ve_katmanli_iletisim_hiyerarsik_ag_modeli.html

https://oguzhaneren.com/2009/01/05/osi-modeli-ve-standardizasyon/

Sitelerinden bilgi alınıp yorumlanmıştır.