MONİTÖRLER

7 dk okuma süresi
2,840

Monitör, bilgisayar içerisindeki bilgilerin kullanıcıya görsel olarak aktarılması amacıyla kullanılır.

Monitör Çeşitleri

Monitörler yapılarına göre CRT (Cathode Ray Tube), LCD (Liquid Crystal Display), LED ve plazma olmak üzere 4’e ayrılır. Bilgisayar monitörlerinde genellikle CRT ve LCD ekranlar kullanılırken Plazma ve LED ekranlar daha çok televizyon ekranı olarak kullanılmaktadır.  Ancak özellikle yeni üretilen laptop modellerinde LED ekranlar da kullanılmaktadır.

CRT (Cathode Ray Tube) monitörler: Eski tip tüplü monitörlerdir. Çok yer kaplarlar, ağırdırlar, çok enerji tüketirler. CRT monitörlerin arka tarafında RGB renkleri için üç adet katot (1) bulunur. Katot elektron tabancası görevi yapar ve elektron fırlatır. Fırlatılan elektronlar ekranın ön tarafındaki anot (5) tarafından hızlıca çekilir. Renksiz olan ışın demeti (2), odaklama (3) ve saptırma (4) bobinleri tarafından yönlendirilerek ekranın her bir pikseline ulaşması sağlanır. Her pikselin arkasına denk gelen maskeden (7) geçen ışık, fosfor tabakasına (8) çarparak renklenir ve ekranda görüntü oluşur.

LCD (Liquid Crystal Display): LCD monitörler daha yeni teknoloji, daha şık, az yer kaplayan ve az enerji tüketen monitörlerdir. Ekran tazeleme ve çözünürlük oranları iyidir.

LCD monitörlerde aydınlatma için flüoresan lamba kullanılır. Flüoresan lambadan çıkan ışık önce dikey polarizatörden geçer (yatay yönlü ışıklar engellenir). Polarizatörden geçebilen dikey yönlü ışıklar likit kristal sıvı tarafından bükülerek açısı değiştirilir ve yatay polarizatöre yönlendirilir (dikey yönlü ışıklar engellenir). Likit kristal sıvı ışığa duyarlıdır ve ışık geldiği anda yön değiştirerek ışığın geçme miktarını kontrol eder. Yatay polarizatörden geçebilen ışık fosforlu renk filtresine çarparak renklenir ve görüntü oluşturulur.

LED ekranlar: LED ekranlarla LCD ekranların çalışma prensipleri aynıdır. İkisinde de likit kristaller kullanılır. Tek fark LED ekranlarda arka aydınlatma olarak LED lambalar kullanılır. LED’ler çok düşük enerjiyle oldukça fazla parlaklık verir dolayısıyla LED ekranların enerji tüketimi oldukça azdır. Parlaklık ve kontrast oranları oldukça iyidir.

Plazma ekranlar: Plazma maddenin dördüncü halidir. Gaz halindeki maddeye enerji vermeye devam edilirse bünyesinde elektron alış verişi olur. Plazma monitörlerde her pikselin içerisinde üç adet RGB odası bulunur. Bu odaların içinde xenon veya neon gazı bulunur. Bu gazlara enerji verildiğinde bünyesindeki elektronlar aldıkları enerjiden dolayı bir üst yörüngeye çıkarlar. Burada barınamayan elektronlar enerjilerini ultraviyole ışık olarak boşaltıp eski yörüngelerine geri dönerler ve elektrik geldiği sürece bu işlem devam eder. Bu işlem renkli odacıklarda gerçekleştiği için ortaya renkli bir ışık çıkar ve o pikselin rengi oluşur. Görüntü bu şekilde oluşturulur. Plazma monitörler en kaliteli görüntüye sahip olsalar da hem üretim maliyetlerinden dolayı hem de çok enerji tüketmelerinden dolayı dezavantajlıdırlar.

Moniörlerle ilgili Temel Kavramlar

Piksel: Görüntüyü oluşturan en küçük birimdir. Her pikselde üç adet renk hücresi (RGB) bulunur. (R:RED-Kırmızı, G:GREEN-Yeşil, B:BLUE-Mavi). Her piksel birbirinden bağımsız renk alabilir.

Çözünürlük:

Ekranların çıktıları (resim, video, program ara yüzü…) gösterirken kullanacağı nokta sayısını gösterir.  Bu noktalara piksel denmektedir.  Yaygın çözünürlük değerlerinden 800×600, 1024×768, 1280×1024 değerleri vardır.  Masaüstü bilgisayarlarda yaygın olarak 800×600 ve 1024×768 değerleri kullanılmaktadır. Çözünürlük azaldıkça ekrandaki resimler daha büyük ve kalitesiz görülecektir.

Ekran boyutu: Ekranın köşegen uzunluğunu (bir köşesinden diğer köşesine olan uzaklığını) gösterir. İnç olarak ifade edilir. 17, 19, 21, 23, 101… gibi değerler vardır. Ekran boyutu için LCD ekranlarda görülebilir alan (kasa hariç)  kastedilirken;  CRT ekranlarda kasa dahil edilmektedir.

Not: 1 inç = 2.54 cm değerindedir.

İki piksel arası uzaklık (dot pitch): Ekranda iki piksel arası en yakın uzaklığı belirler. Uzaklığın az olması daha fark edilebilir, keskin renk geçişlerinin olduğu görüntüler anlamına gelir. Günümüzde 0.21, 0.24, 0.25, 0.27, 0.28 mm gibi değerler vardır.

En/boy oranı (aspect ratio): Ekranın en ve boy oranlarını gösterir. Genelde bu oran 4:3’tür. Mesela 1024×768 çözünürlüğe sahip bilgisayarda en boy oranı 4:3’tür. Ama günümüzde 16:9,  16:10 gibi oranlar da mevcuttur. 16:9 oranına “widescreen” (geniş ekran) ekran denilmektedir.

Ekran tazeleme oranı (refresh rate): Ekranın baştan aşağıya saniyede taranma sayısını gösterir. Başka bir deyişle ekrandaki görüntünün saniyedeki oluşturulma sayısıdır. Düşük orana sahip ekrandaki görüntüler titrer ve dolayısıyla kullanıcının gözünü yorar.

Ölü pikseller: Ölü pikseller görüntü değiştiği hâlde rengi değişmeyen ekran üstündeki noktalardır (piksel).

Tepki süresi: Ekranlarda bir pikselin renginin bir renkten diğer renge geçiş süresidir. Ekranlardan bu sürenin az olması istenir.

Görüş açısı: Ekrana belirli bir açıdan bakıldığında oluşan renk kaybıdır. CRT ve plazma ekranlarda görüş açısı daha iyidir.

PROJEKSİYON CİHAZLARI

Bilgisayar veya televizyon ekranındaki görüntüyü daha da büyüterek perdeye ya da duvara yansıtan görüntü cihazlarıdır.

Projeksiyon Cihazı Çeşitleri

Projeksiyon cihazları LCD, LED ve DLP diye üç farklı yapıya sahiptir. Yaygın olarak üretilen ve kullanılan tipler LCD ve DLP çeşitleridir. Projeksiyon cihazlarında duvardaki görüntüyü oluşturmak için kullanılan ışık kaynağı yüksek güçlü lambadan oluşur. Kullanılan lambanın ömrü ve gücü, projeksiyon cihazı seçimi açısından önemlidir. Projeksiyon cihazları kullanılırken yansıtılan yüzeyin açık renk ve ortamın karanlık olmasına dikkat edilir.

 

Monitör

Hasan Adıgüzel – (İletişim : hasanadiguzel@muhendisarsivi.com)

Daha Fazla İlgili Makale Yükleyin
Daha Fazla Yük Donanım

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ayrıca Kontrol Edin

M1 Çip Nedir? M1 Çip Hakkında Her Şey

Apple ve Intel iş birliğinin son bulacağı belliydi. Herkes ne zaman olacağını merakla bekl…