BİLGİSAYAR AĞLARI

13 dk okuma süresi
4,826

Bilgisayar ağları, birçok bilgisayarın iletişim kolaylığı sağlamak, yazılımları, donanımları, veri veya dosyaları paylaşmak amacıyla birbirleriyle iletişim kurmalarıyla oluşan yapılardır. Bilgisayar ağları ile zamandan ve mekandan kazanılırken büyük bir maddi tasarruf da edilir.

Bilgisayarların ağ kurabilmeleri için birbirleriyle iletişim kurmaları esastır. İletişim iki yöntemle yapılır:

Paralel İletişim: Verilerin paralel hatlardan aynı anda bir bilgisayardan diğer bilgisayara aktarılmasıdır. Veriler tek bir seferde aktarıldığı için hızlıdır.

Seri İletişim: Verilerin tek bir hat üzerinden birbiri arkasına sırayla aktarıldığı iletişim şeklidir. Asenkron ve Senkron seri iletişim olmak üzere iki çeşittir. Senkron seri iletişimde veri paketi gönderileceği zaman bir hat oluşur ve transferin ardından hat kapatılır. Asenkron seri iletişimde ise hat her zaman açıktır istenildiği zaman veri gönderilip alınabilir.

NOT: Paralel iletişim yöntemi, seri iletişim yöntemine göre daha hızlı olmasına rağmen paralel portlar, seri portlardan daha yavaştır.

 

BİLGİSAYAR AĞLARI ÇEŞİTLERİ

Bilgisayarı kapladıkları alana (ağın büyüklüğüne) ya da özelliğine göre gruplandırılabilir

– LAN (Local Area Network – Yerel Alan Ağı)

Aynı oda, aynı bina veya komşu binalar arası kurulan küçük ağlardır. Çok sayıda bilgisayar içermez. LAN ağlarının altyapısı, kablolaması, ağ ayarları, malzeme temini ağı kuran kişi tarafından sağlanır.

WLAN (Wireless LAN – Kablosuz LAN) : Kablosuz özellikli LAN ağlarıdır

– MAN (Metropolitan Area Network – Metropol Alan Ağı)

LAN ağları biraya gelerek MAN ağlarını oluştururlar. Genellikle şehirlerarası veya geniş bir yerleşkede kurulan ağlardır.

– WAN (Wide Area Network – Geniş Alan Ağı)

LAN ve MAN ağlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan geniş ağladır. Geniş alanlarda; farklı mahalle, farklı şehir, farklı ülke, farklı kıtalar arasında kurulan ağlardır. Çok fazla bilgisayar dahil olabilir. En geniş WAN internettir. Geniş alan ağlarının tesisatı için servis sağlayıcılardan destek alınır.

– VPN (Virtual Private Network – Sanal Özel Ağ)

Geniş alan ağı üzerinde tanımlanan daraltılmış, sınırlandırılmış özel ağlardır.

– SAN (Storage Area Network – Depolama Alan Ağı)

Depolama alan ağları, büyük ağ kullanıcılarına hizmet vermek üzere farklı tipteki veri depolama cihazlarını birbirine bağlayan ve bu cihazlar arasında veri alışverişine olanak veren özel amaçlı, yüksek hızlı bir ağdır.

AĞ TOPOLOJİLERİ

Ortak Yol (Bus) Topolojisi:Şekilde görüldüğü gibi ana bir yol (bus) üzerine T-Konnektörler ile bağlantı yapılan topolojidir. Hattın başına ve sonuna sonlandırıcı (terminatör) takılmalıdır. Çok kablo kullanılmadığından ve özel bir cihaza gerek duyulmadığından kurulması kolay ve ucuzdur. En fazla 30 bilgisayar bağlanabilir. Hatta veya bilgisayarlardan herhangi birinde oluşan arıza tüm ağı etkiler ve iletişim kesilir. Dolayısıyla arıza tespiti de zordur.

Yıldız (Star) Topoloji:Merkezi bir birim vardır. Tüm ağ iletişimi o merkezi birim tarafından sağlanır. Yeni bir bilgisayar eklemek kolaydır. Bilgisayarlardan birinin bağlantısının kesilmesi sadece o bilgisayarı devre dışı bırakır, ağın kalanının iletişimi devam eder. Dolayısıyla arıza kolay tespit edilir. Her bilgisayara ayrı kablo çekildiğinden ve merkezi birim zorunlu olduğundan daha kurulum maliyeti fazladır. Merkezi birimin arızalanması durumunda tüm ağ iletişimi kesilir.

Ağaç (Tree) Topoloji:Genellikle yıldız topolojideki ağları birbirine bağlayarak ağı genişletmek için kullanılır. Ortak Yol ve Yıldız topolojinin birleşmesiyle oluşur denilebilir. Ağacın gövdesi backbone olarak anılır ve yıldız topolojiye ait merkezi birimler bu gövde sayesinde birbiriyle iletişim kurar. Backbone’da meydana gelecek arıza tüm ağın iletişimini koparırken, merkezi birimlerden bilgisayarlara ulaşan kablolardaki arıza sadece o bilgisayarı devre dışı bırakır. Hiyerarşik ağların kurulmasında kullanılan bir topolojidir.

Halka (Ring) Topoloji:Bilgisayarların birbirine halka şeklinde bağlandığı topolojidir. Her bilgisayar komşu bilgisayara bağlıdır. Tek yönlü veri akışı mevcuttur. Bilgisayarlar hattı kullanıp veri gönderebilmek için token (jeton) kullanırlar. Tokeni alan bilgisayar yayın yapmak hakkına sahip olur. Gelen ve giden veriler ayrı hatlardan yapıldığı için ağ hızlıdır ve çarpışma olasılığı düşüktür. Halka içinde oluşabilecek bir arıza tüm ağın iletişimini koparır.

Karmaşık (Mesh) Topoloji:Ağdaki tüm bilgisayarların birbirine direkt kablolarla bağlandığı topolojidir. Noktadan noktaya bağlantı olduğu için oldukça ağ çok hızlıdır. Çok fazla kablo kullanıldığı için maliyet fazladır. Ağ karmaşık yapıda olduğu için bilgisayar sayısı arttıkça kurulum zorlaşır.

AĞ CİHAZLARI

– Ethernet Kartı

Bilgisayarın ağa bağlanmasını sağlayan RJ45 portunu üzerinde bulundurur. Her Ethernet kartının 48 bitlik ve birbirinden farklı olan MAC adresi vardır.

– Hub (Dağıtıcı)

En aptal merkezi birimdir. Ağdaki hiçbir bilgisayarın MAC adresini tutmaz. Gönderilecek veri paketini bilgisayarları tek tek dolaşarak ulaştırır.

– Switch (Anahtar)

Hub’dan daha akıllı bir merkezi birimdir. Ağdaki tüm bilgisayarların MAC adresini kendi listesinde tutar. Veri paketini direkt bilgisayara göndererek ağı meşgul etmez.

– Router (Yönlendirici)

Switch’ten daha yeteneklidir. Ağ üzerinde veri paketi bir bilgisayardan diğerine giderken en kısa yolu hesap ederek paketi gönderir.

– Gateway (Geçit Yolu)

Farklı topolojilerdeki ağlar arasındaki iletişimini ve veri akışını düzenler.

– Repeater (Tekrarlayıcı)

Ağın bir ucundan diğer ucuna zayıflayan sinyali kendisine geldiğinde yükselterek (tekrar ederek) kendisinden sonrasına gönderir.

– Access Point (Erişim Noktası)

Kablolu internet bağlantısını kablosuza çevirmek için kullanılan bir cihazdır. Kendisine kablo ile ulaşan bağlantıyı kablosuz olarak yayın yapar.

– Modem

Bilgisayarların telefon hatlarını kullanarak iletişim kurmalarını sağlar. Modemin görevi, bilgisayardan aldığı digital (sayısal) veriyi analog veriye çevirerek göndermek ve aynı şekilde karşı taraftaki bilgisayardan gelen analog veriyi tekrar digital veriye çevirerek bilgisayara iletmektir.

Dial Up (Çevirmeli) Modemler: Günümüzde çok kullanılmayan modemlerdir. İnternet bağlantı hızları çok düşüktür. İnternete bağlanıldığında telefon hattı meşgul çalar. Dahili (Internal) veya Harici (External) olabilir.

ADSL Modemler: Günümüzde kullanılan modemlerdir. İnternet bağlantı hızları yüksektir. Telefon sinyali ile internet sinyalini ayırmak için splitter kullanılır. Dolayısıyla internet ve telefon aynı anda kullanılabilir. Ethernet, PCI veya USB uyumlu olabilirler. Kablosuz (Wireless) modemler de ADSL modemdir.

VDSL Modemler: ADSL modemlerden çok daha hızlıdırlar. Ancak uzun mesafelerde kullanma sakıncalarından dolayı yüksek hızlı kısa hatlarda kullanılırlar.

AĞ OLUŞTURMA MODELLERİ

OSI Modeli

Ağ altyapısındaki donanım ve yazılımlar arasındaki standardı ifade etmek için kullanılan bir modeldir. Bu model sayesinde karmaşıklık azaltılmıştır ve belli katmanlarda uzmanlaşılması için referans olmuştur ve 7 katmandan oluşturulmuştur.

  1. Uygulama katmanı (Application Layer): Yazılımların anlaşabileceği katmandır. Örneğin: HTTP, FTP, TFTP, Telnet…
  2. Sunum katmanı (Presentation Layer): Verinin sunum şeklinin belirlendiği katmandır. Örneğin; JPG, MPEG, GIF, ASCII
  3. Oturum katmanı (Session Layer): İletişim kuran bilgisayarlar arasında oturum açan ve sonladıran katmandır. Örneğin: SQL, NFS, Netbios adları
  4. Taşıma katmanı (Transport Layer): Verinin nasıl gönderileceğinin belirlendiği katmandır. Örneğin: TCP, UDP
  5. Ağ katmanı (Network Layer): Bir veri paketinin ağ içindeki hareketini sağlayan katmandır. Verinin en kısa yoldan hedefe gitmesinin, donanımların (ip) adreslenmesinin yapıldığı katmandır. Bu katmanda kullanılan protokollere örnek olarak : IP, ARP, ICMP, RARP, BOOTP
  6. Veri bağı katmanı (Data Link Layer): Fiziksel adreslemenin tanımlandığı ve network ortamında verinin nasıl taşınacağının tanımlandığı katmandır. Örnek protokolleri: ATM, PPP, frame relay, HDLC
  7. Fiziksel katman (Physical layer): Bu katman verinin sayısal rakamlara dönüşerek aktarıldığı katmandır. Örneğin, kablolar, hub, repeater. Bu katmanda herhangi bir protokol yoktur.

TCP/IP Modeli

ABD savunma bölümü tarafından OSI referans modelinin uyarlanmış halidir.

  1. Uygulama Katmanı(Application Layer): Farklı sunucular üzerindeki süreç ve uygulamalar arasında olan iletişimi sağlar.
  2. Taşıma Katmanı(Host to host or Transport Layer): Noktadan noktaya veri akışını sağlar.
  3. İnternet Katmanı: Routerlar ile birbirine bağlanmış ağlar boyunca verinin kaynaktan hedefe yönlendirilmesini sağlar.
  4. Ağ Erişim Katmanı: Uç sistem ile alt ağ arasındaki lojik arabirime ilişkin katmandır.

KABLOLAMA

Kablo genellikle çevresi koruyucu tabakalar ile kaplanan, iletimin mümkün olduğunca az veri kayıpla gerçekleşmesini sağlayan araçlardır. Ağ yapısına göre farklı özelliklerde kullanılabilecek birçok çeşit kablo standardı vardır.

– Koaksiyel Kablo: Eş eksenli kablo da denilir, ses ve video iletiminde kullanılır. Elektromanyetik kirliliğin yüksek olduğu ortamlarda düşük güçte sinyalleri iletmek için kullanılır. Televizyon uydularında kullanılan kablodur.

– Çift Bükümlü (Twisted Pair) Kablolar: Birbirine bükülmüş ve koruyucu bir tabaka içine yerleştirilmiş bir veya daha fazla yalıtılmış kablo çiftidir. İki çeşittir.

  • UTP (Unshielded Twisted Pair-Korumasız Çift Bükümlü): En çok kullanılan kablo türüdür. Bükümlü yapısı sayesinde elektrik sinyallerinin birbiri üzerindeki etkisini nötrleştirir. Performanslarına göre Cat-1 ile Cat-7 arasında kategorileri vardır. Bilgisayar ağlarında en çok Cat-5 ve Cat-6 kablolar kullanılır.
  • STP (Shielded Twisted Pair-Korumalı Çift Bükümlü): Her bükümlü çift kablonun etrafı korumalıdır. Bu koruma yüzünden maliyet artmaktadır. Ayrıca eğer koruma zırhının topraklanması gerekir aksi halde elektromanyetik dalgaları toplayarak sinyalin bozulmasına sebep olur. Bu sebeplerden dolayı çok kullanılmaz.

– Fiber Optik Kablolar: Fiber optik kablolar verileri ışık hızıyla ileten ileri teknoloji iletim ortamlarıdır. Fiber optik kablolar yüksek veri iletimi için uygun kablolardır.

-Konnektör: Koaksiyel kabloların uçlarına BNC konnektörler takılırken, çift bükümlü kabloları  sonlandırmak için RJ (Registered Jack) serisi konnektörler kullanılır. Telefon sistemlerinde RJ-11 veya RJ-12 kullanılırken UTP veya STP kablolar için RJ-45 konnektörü kullanılır. Fiber optik kablolar için ise ST-SC konnektörleri kullanılmaktadır.

UTP veya STP Kablolara RJ-45 Konnektör Takılması

UTP veya STP kabloların içinde çift bükümlü toplam 8 adet kablo bulunmaktadır. Bu kablolar şu renklerdedir: Turuncu (T), Turuncu-Beyaz (TB), Yeşil (Y), Yeşil-Beyaz (YB), Mavi (M), Mavi-Beyaz (MB), Kahverengi (K), Kahverengi-Beyaz (KB). Kabloları RJ-45 konnektörüne yerleştirirken belirli bir sıraya dikkat etmek gerekir. Bu sıralama için iki adet standart bulunmaktadır. Bu standartlar 568-A ve 568-B standartlarıdır. Eğer kablonun iki ucuna da aynı standarda uygun konnektör takılırsa düz kablo; birisi 568-A, diğeri 568-B standardına göre takılırsa çapraz kablo yapılmış olur. Standartlara göre kabloların dizilişleri aşağıdaki gibidir.

568-A Standardı: YB-Y-TB-M-MB-T-KB-K

568-B Standardı: TB-T-YB-M-MB-Y-KB-K

  • OSI Referans Modeli katmanları

      OSI Nedir ? OSI yani Open Systems Interconnection (açık sistem arabağlantısı) adınd…
Daha Fazla İlgili Makale Yükleyin
Daha Fazla Yük Donanım

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ayrıca Kontrol Edin

M1 Çip Nedir? M1 Çip Hakkında Her Şey

Apple ve Intel iş birliğinin son bulacağı belliydi. Herkes ne zaman olacağını merakla bekl…